Akompaniament i wybór rytmów

Wiele utworów można grać z wykorzystaniem akompaniamentu i rytmów. Czym są te opcje w pianinach?

Jak wybrać najlepsze pianino cyfrowe?

Wybór pianina może być sporym wyzwaniem. Dlatego w poniższym wpisie w skrócie odpowiem na pytanie jak kupować pianino, tak aby wybrać to najbardziej nam odpowiadające. 

Najważniejszymi parametrami w pianinie cyfrowym jest:

• brzmienie
• praca klawiatury

Nagranie o tym, jak wybrać pianino cyfrowe można obejrzeć poniżej:

Brzmienie

Na dobre brzmienie największy wpływ mają: silnik brzmieniowy, próbki brzmieniowe oraz głośniki. Ponieważ kwestia brzmienia jest bardzo subiektywna, najlepszą metodą na sprawdzenie brzmienia jest samodzielne przetestowanie pianina cyfrowego, które mamy zamiar zakupić. 

Silnik brzmieniowy (generator dźwięku) 

Silnik brzmieniowy jest "mini komputerem", które jest wbudowany do pianina cyfrowego. Bardziej dokładne odwzorowanie dźwięku pianina wymaga wyższej klasy silnika brzmieniowego. Takie subtelności dźwięku jak odwzorowanie rezonansów pomiędzy strunami pianina, brzmienie odskoku klawisza, wydobycie wielowarstwowego dźwięku są obecnie oferowane wyłącznie w wyższych modelach pianin cyfrowych.

Próbki brzmieniowe

Każde pianino cyfrowe ma wgrane próbki dźwiękowe brzmienia pianina akustycznego oraz innych instrumentów muzycznych. Na jakość brzmienia ma wpływ np. czy każdy klawisz jest oddzielnie nagrany w próbkach dźwiękowych czy np jest "syntetycznie modulowany" z jednej próbki brzmieniowej, jaka jest dokładność, głębia nagrania każdej próbki brzmieniowej.

Głośniki 

Jakość wbudowanych głośników ma ogromny wpływ na jakość dźwięku wydobywanego przez pianino cyfrowe. Na jakość brzmienia ma wpływ moc głośników, klasa wbudowanych głośników. 

Praca klawiatury

Moim zdaniem praca klawiatury powinna w maksymalnie zbliżonym stopniu odwzorowywać pracę klawiatury fortepianu akustycznego. Następujące cechy są moim zdaniem konieczne:

• klawiatura pełna
• klawiatura dynamiczna
• klawiatura młoteczkowa

Na co zwrócić szczególną uwagę w pracy klawiatury szczegółowo opisałam w poniższym wpisie na blogu.

Inne specyfikacje pianin cyfrowych

Jeden z kluczowych aspektów specyfikacji jest dostępność akompaniamentu w pianinie cyfrowym. Do gry klasycznej akompaniament nie jest konieczny. Więcej o specyfikacji pianin można dowiedzieć się z serii krótkich filmów wyjaśniających wszystkie najważniejsze parametry, oraz na poniższym wpisie na moim blogu.

Jak wybrać pianino cyfrowe dla dziecka rozpoczynającego naukę w szkole muzycznej opisałam również w poniższym wpisie na blogu. 

Tutaj możesz zobaczyć porównanie wszystkich modeli Elpiano.

Pianina cyfrowe o brzmieniu pianin akustycznych

Jak kupić pianino cyfrowe, które jest jak najdoskonalszą imitacją pianina akustycznego?

Wiele osób nie jest zainteresowanych licznymi dodatkowymi funkcjami pianin cyfrowych, jak np. akompaniament. Warto jednak zauważyć, że niektóre opcje ustawień i regulacji są kluczowe dla jakości instrumentu, nawet jeśli początkowo nie planujemy korzystać z żadnych dodatkowych funkcji.

Poniżej przedstawiłam te specyfikacje pianin cyfrowych, które mają znaczenie dla jakości gry na pianinie:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Specyfikacje pianin cyfrowych są najczęściej rozbudowane i nie do końca jasne. Trudno zdecydować, który z elementów jest istotny, a który mniej. Poniżej przedstawiam kilka podstawowych specyfikacji dla klientów, którzy kupują pianino cyfrowe z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego. W takim przypadku warto zwrócić uwagę na trzy specyfikacje i na trzy elementy:

Jaka powinna być klawiatura pianin cyfrowych:

Klawiatura zależy w dużym stopniu od zaawansowania grającego, w przypadku zaawansowanych pianistów gorąco polecam wcześniejsze wypróbowanie pianina. Nie tylko pianina innych producentów różnią się między sobą, ale też kolejne modele tego samego producenta mają odmienne klawiatury. Nawet ten sam typ klawiatury, o dokładnie takiej samej nazwie, inaczej sprawdza się w dwóch różnych modelach pianin tego samego producenta.

To, na co warto zwrócić uwagę w specyfikacji pianina, jest fakt, by klawiatura była opisana jako:

• pełna (88-klawiszowa)
• dynamiczna
• młoteczkowa
• ważona

Więcej o klawiaturze pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Brzmienia pianin cyfrowych:

Jeżeli ktoś decyduje się na pianino cyfrowe głównie z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego, ważną kwestią jest brzmienie: ilość brzmień (tzw głosów - "voices") i ich jakość. Oczywiście chodzi o brzmienia pianina, opisywane jako "Grand Piano", ponieważ ilość brzmień innych instrumentów może być bardzo duża i nie mieć znaczenia przy grze z wykorzystaniem głosu fortepianu.

Poza brzmieniem Grand Piano często dostępne jest też brzmienie organów, skrzypiec, klawesynu i wiele innych. Kluczowe jednak jest wypróbowanie dostępnych brzmień pianina, których jest najczęściej 2 lub 3.

Więcej o brzmieniach pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Twardość klawiatury pianin cyfrowych:

Ciekawą funkcją pianin cyfrowych jest możliwość regulacji twardości klawiatury (inaczej poziomów dynamiki klawiatury). Najczęściej w pianinach w przedziale cenowym do kilku tysięcy zł, oferowane pianina mają kilka poziomów regulacji twardości klawiatury (od 2 do 9). 

Regulacja twardości klawiatury zmienia efekt dynamiczny. Nie jest tu możliwa zmiana mechaniczna samego klawisza, natomiast dzięki tej funkcji można sprawić, że pianino będzie miało mniej lub bardziej wytłumiony dźwięk. W konsekwencji jeśli ustawimy klawiaturę na bardziej twardą, wówczas należy mocniej pracować palcami, by uzyskać oczekiwane brzmienie. Przy zmianie na ustawienie "soft", czyli na bardziej delikatną klawiaturę, brzmienie pianina jest pełniejsze nawet przy słabszej pracy palców.

Regulacja jest przydatna w zależności od wykonywanego utworu orazw zależności od potrzeby grającego. Czasami lepiej jest grać dany utwór np. Chopina, gdy twardość klawiatury jest mniejsza, czyli gdy klawiatura jest bardziej delikatna i lepiej reaguje na uderzenie klawisza. Z kolei utwory Bacha, moim zadaniem, lepiej jest wykonywać na twardej klawiaturze. Możliwość regulacji twardości klawiatury jest przydatna szczególnie dla uczniów, którzy przed egzaminem chcą być przygotowani do wystąpienia na nowej, nieznanej sobie klawiaturze. Jeżeli dany repertuar można poćwiczyć na różnych ustawieniach klawiatury, wówczas można mieć pewność, że nowy instrument z inną klawiaturą, nie będzie problemem podczas egzaminu. 

Reverb:

Funkcja reverb pozwala na ustawienie echa, czyli pogłosu sali. Zazwyczaj jest kilka typów reverb dostępnych w pianinie - od pogłosu naturalnego, niewielkiej sali, aż po imitację dużej sali koncertowej. Efekt ten wpływa na brzmienie fortepianu, stąd jego dostępność jest bardzo ważna również wówczas, gdy pianino ma służyć wyłącznie grze klasycznej, bez dodatkowych opcji. Dzięki funkcji reverb możemy wpłynąć na jakość brzmienia fortepianu.

Więcej o funkcji reverb przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj.

Specyfikacje pianin cyfrowych #3: Dodatkowe parametry

Zapraszam do zapoznania się z parametrami pianin cyfrowych - poniżej ostatni z serii 3 filmów "Specyfikacje pianin cyfrowych":

W poniższym nagraniu prezentuję następujące funkcje i specyfikacje pianin cyfrowych:

• reverb
• transpozycja
• metronom
• split
• layer (dual)
• akompaniament i rytmy

Zapraszam też do zapoznania się z odcinkiem 1 (o klawiaturze i brzmieniu) oraz z odcinkiem 2 (o dodatkowych parametrach pianin).

Oto trzeci z filmów, o następujących funkcjach pianin: reverb, split, layer, transpozycja, metronom oraz akompaniament - zapraszam!

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Czym jest funkcja reverb w pianinach cyfrowych?

Reverb jest to możliwość uzyskania oraz zmiany pogłosu brzmienia.

Dla uproszczenia można ten pogłos określić jako echo, czy też efekt akustyczny, który zależny jest od sali, w której gramy. Przykładowo można ustawić reverb na poziomie "room", czyli "pokoju", wówczas otrzymujemy dość naturalny efekt pogłosu, taki, jak występuje podczas gry na pianinie w mieszkaniu. Można też wybrać efekt reverb określany jako "hall", czyli "sala koncertowa", wówczas echo będzie wyraźniejsze, pojawi się wrażenie słuchania muzyki w dużej sali koncertowej, gdzie brzmienie odbija się od ścian. Można też efekt reverb wyłączyć, wówczas uzyskamy dość suche brzmienie instrumentu. Dodatkowym efektem reverb jest uzyskanie opóźnienia dźwięku (określane jako "delay") - przy takim ustawieniu wydobywane dźwięki są słyszalne z około sekundowym opóźnieniem.

Czy funkcja reverb jest przydatna?

Efekt delay jest raczej mało przydatny w praktyce, choć samą możliwość zmiany poziomu reverb uważam za przydatną. Opcja reverb jest prawie zawsze w standardzie pianin cyfrowych.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z funkcji reverb w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Na czym polega transpozycja w pianinach cyfrowych?

Transpozycja w pianinach to możliwość zmiany tonacji instrumentu. 

W praktyce oznacza to, że można dokonać zmiany takiej, by np. dźwięk, który jest dźwiękiem C (Do), brzmiał jak inny dźwięk. W konsekwencji, po zmianie tonacji np o 1 ton "w górę", grając gamę C-dur, usłyszymy gamę D-dur. Nastąpi zmiana stroju pianina o wybraną przez nas wysokość.

Czy transpozycja jest potrzebną funkcją?

Opcja transpozycji jest najbardziej przydatne wówczas, gdy chcemy dostroić pianino do innego instrumentu, tak, by grać z kimś w duecie. Wówczas współwykonawca nie musi przestrajać swojego instrumentu (np. skrzypiec), wystarczy przez przycisk transpozycji zmienić strój pianina. Transpozycja jest prawie zawsze w standardzie w pianinach cyfrowych.

Do czego służy metronom?

Metronom służy do tego, by wykonywać utwór równo, bez zmian tempa. Jest to możliwe, ponieważ metronom wybija rytm w takim tempie i w takim metrum, w jakich chcemy, czyli 3/4 czy 2/4 - w zależności od wykonywanego utworu. Warto też zapoznać się ze szczegółami dostępnych opcji dotyczących metrum, np. przydatna jest regulacja głośności samego metrum względem głośności pianina.

Czy funkcja metronomu jest przydatna?

Przy nauce gry muzyki klasycznej, metronom jest, moim zdaniem, niezbędny. Prawie każdy uczący się ma problemy z utrzymaniem tempa. Poza możliwością utrzymania tempa, metronom pozwala też sprawdzić, czy cały utwór jest wykonywany w odpowiednim tempie - często na początku utworów jest zapisane sugerowane przez edytora tempo wykonania. Jest to również bardzo przydatna funkcja dla dzieci, które rozpoczynają naukę i dość często mają problem z utrzymaniem tempa.

Czym jest funkcja "split" w pianinach cyfrowych?

Funkcja "split" oznacza możliwość podziału klawiatury na 2 różne brzmienia (voices).

Fukncja ta daje możliwość ustawienia jednego brzmienia dla połowy klawiatury, a innego dla pozostałej części klawiatury. Przykładowo możemy lewą ręką grać w ustawieniu brzmienia fortepianu, a prawą ręką skrzypce, albo odwrotnie. Funkcja split jest raczej nieprzydatna dla wykonywania utworów klasycznych, ale może być bardzo interesująca przy muzyce jazzowej (wówczas prawa ręka gra brzmienie Grand Piano, a lewa kontrabas) lub innych swobodnych aranżacjach.

Czym jest funkcja "layer"/"dual" w pianinach cyfrowych?

Opcja "layer" ("dual") pozwala na granie w dwugłosie, czyli gdy naciskamy jeden klawisz, to otrzymujemy brzmienie dwóch wybranych przez siebie instrumentów.

Najpiękniejszy i najczęściej używany dwugłos to połączenie fortepianu ze skrzypcami. Naciskając jeden klawisz, słyszymy równoczesne brzmienie tych dwóch instrumentów. Nie jest to opcja kluczowa, jednak nawet przy nauce gry muzyki klasycznej można z tej opcji korzystać. Przykładowo pięknie brzmi  w połączeniu fortepianu i skrzypiec utwór Canon in D, kompozytor: J. Pachelbel. Funkcja Layer jest prawie zawsze dostępna jako standard w pianinach cyfrowych.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z funkcji split oraz layer w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Do czego służą akompaniament i rytmy?

Akompaniament i rytmy to opcja pozwalająca na uzyskanie podkładu muzycznego, który jest grany przez pianino w wybranym przez nas tempie i rytmie (np. salsa, latino, walc).

Opcja ta jest standardem w keyboardach, jednak dużo rzadziej jest dostępna w pianinach cyfrowych.

W praktyce korzystanie z akompaniamentu oznacza, że lewa część klawiatury (ewentualnie cała klawiatura, zależnie od ustawień pianina), służy do wyboru tonacji podkładu muzycznego, czyli akompaniamentu. Grając lewą ręką akord, wydobywamy akompaniament w wybranej tonacji. Równocześnie prawą ręką możemy grać melodię, a zmieniając akordy lewej ręki, zmieniamy tonację akompaniamentu. Najczęściej istnieje też możliwość wyboru opcji, gdzie cała klawiatura stanowi podstawę automatycznego wyboru akompaniamentu, co oznacza, że do granego przez nas utworu, pianino samo dopasowuje podkład w odpowiedniej tonacji, w zależności od granych dźwięków. Zazwyczaj jest też możliwość wyboru tonacji za pomocą jednego klawisza, a nie akordu - opcje te są różne w poszczególnych pianinach / keyboardach.

Czy akompaniament jest przydatną funkcją?

Akompaniament pozwala na zupełnie inną grę, aniżeli wykonywanie muzyki klasycznej. Dlatego osoby, które planują grać muzykę klasyczną, raczej nie będą z akompaniamentu korzystać. Z drugiej strony, funkcja akompaniamentu to podstawa gry na keyboardzie. Można nawet powiedzieć, że funkcja ta pozwala na korzystanie z kolejnego "instrumentu", czyli keyboardu. Typowa muzyka z użyciem podkładu muzycznego, to taka, którą słyszymy np. na weselach, gdzie stanowi ona tło dla wokalisty. 

Akompaniament pozwala na innego rodzaju grę na instrumencie, warto więc upewnić się, czy jest to funkcja, z której planujemy korzystać. Część klientów świadomie wybiera pianino bez tej funkcji, bo np. dla dziecka może być to opcja rozpraszająca. W takim przypadku doradzam model DPS-9H, który jest doskonały pod względem klawiatury i brzmienia, a nie ma opcji akompaniamentu.

Przy wyborze pianina warto dokładnie sprawdzić, czy akompaniament jest dostępny, ponieważ opcja ta raczej nie jest standardem w pianinach w cenie 3 - 5 tyś. zł.

W nagraniu poniżej przedstawiam, jak korzystać z akompaniamentu w pianinie Elpiano DPR-2200H:

Specyfikacje pianin cyfrowych #2: Podstawowe funkcje

Jest to drugi odcinek serii 3 filmów, w których przedstawiam parametry i funkcje pianin cyfrowych.

W poniższym nagraniu prezentuję następujące funkcje i specyfikacje pianin cyfrowych:

• nagrywanie (rejestracja) utworów
• rejestracja ustawień
• moc głośników
• wyjście na słuchawki
• system nauczania
• typ wyświetlacza (LED, LCD)

Zapraszam też do zapoznania się z odcinkiem 1 (o klawiaturze i brzmieniu) oraz z odcinkiem 3 (o dodatkowych parametrach pianin).

Oto drugi z filmów, o nagrywaniu w pianinach cyfrowych, mocy głośników, wyjściach słuchawkowych, systemie nauczania i wyświetlaczu:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Nagrywanie (rejestracja) utworów w pamięci pianina:

Czym jest opcja nagrywania w pianinie?

Przy zakupie pianina warto sprawdzić, czy pianino ma opcję nagrywania. Jest to możliwość rejestracji utworów w pamięci pianina. Pianino może mieć opcję zapisania utworu na jednej ścieżce, albo, dość często, na 2, 3 lub 4 ścieżkach. Dodatkowo na każdej ścieżce jest ograniczenie co do ilości nut, czasem jest to ograniczenie do 5 tyś. nut, może też być po 10 tyś. nut i więcej. Ile to jest w praktyce  - sprawdzałam ścieżkę do 10 tyś. nut i po rejestracji kilkunastu minut zaawansowanego utworu, na ścieżce wciąż było miejsce. 

Kiedy potrzebne jest nagrywanie w pianinie?

Zapis i odtworzenie swojego nagrania jest ważne, by usłyszeć własne błędy. Jest to świetne ćwiczenie przed wystąpieniem przed publicznością. Plusem nagrywania w pamięci pianina jest też łatwość nagrywania. W przeciwieństwie do nagrywania na komputer, w tym przypadku nie potrzeba kabli czy dodatkowego oprogramowania komputerowego. Zazwyczaj wystarczy włączyć opcję rejestracji, wybrać ścieżkę, na którą chcemy nagrać i rozpocząć grę. Do odsłuchania nagrania wystarczy zazwyczaj przycisk PLAY/START.

Ile ścieżek rejestracji utworów w pianinie wybrać?

Jeśli chodzi o ilość potrzebnych ścieżek - sporo zależy od stopnia zaawansowania pianisty. Już 1 ścieżka pozwala na zarejestrowanie utworu, którego opanowanie chcemy sprawdzić. 2 ścieżki lub więcej to możliwość zachowania wcześniejszej wersji i nagrania innych utworów na drugą ścieżkę, stąd oczywiście jeśli mamy wybór, to lepiej zakupić pianino z 2, 3 lub 4 ścieżkami rejestracji. W przypadku pianin mniej zaawansowanych polecam upewnić się, czy przy wyłączeniu pianina nie następuję reset, czyli skasowanie, nagranych utworów. W modelach Elpiano DPS-9H i DPR-2200H utwory są zachowywane również po restarcie pianina. 

Poniżej przedstawiam, jak nagrywać utwór w pamięci pianina Elpiano DPR-2200H:

Rejestracja ustawień:

Kolejna opcja pianin cyfrowych to możliwość rejestracji swoich ulubionych (czy najczęściej stosowanych) ustawień. Możliwość rejestracji własnych ustawień pozwala nam za pomocą jednego przycisku przywołać takie ustawienia, które przez nas są najczęściej używane. Jest to szczególnie wygodne dla tych, którzy używają różnych ustawień, korzystają z akompaniamentu, różnych rytmów, wybierają inne niż fortepian brzmienia. Dla osób, które planują grać głównie klasycznie z wykorzystaniem barwy Grand Piano, opcja rejestracji ustawień nie jest przydatna.

Moc głośników:

Czy moc głośników ma wpływ na brzmienie pianina?

Moc głośników pianina jest istotną funkcją, ponieważ wpływa nie tylko na to, czy dźwięk jest słyszalny i donośny, ale też ma znaczenie na jakość brzmienia. Jeżeli pianino posiada niewielką moc głośników, ale za to ma wyjście liniowe, wówczas można podłączyć instrument do wzmacniaczy. 

Jaka moc głośników pianina jest wystarczająca?

Najbardziej podstawowa moc w dostępnych obecnie na rynku pianinach cyfrowych to 2x 7W. Na potrzeby ćwiczenia w niewielkim pokoju jest to moc akceptowalna (i słyszalna), jednak przy mocniejszych głośnikach pianino ma bardziej głębokie brzmienie. Jeśli można od razu wybrać pianino z mocnymi głośnikami, to polecam - pianina o mocy głośników 2x20W  mają już dużo pełniejsze brzmienie. Przykładowo głośniki 2x45W (dostępne w modelu Elpiano DPR-2200H) były całkowicie wystarczające podczas koncertu w sporej sali kinowej, bez dodatkowego nagłośnienia.

Wyjście na słuchawki:

Ważną opcją, prawie zawsze znajdującą się w standardzie pianin cyfrowych, jest możliwość wyjścia na słuchawki. Pianino cyfrowe ma tę olbrzymią zaletę, że można grać i słuchać na słuchawkach, co pozwala na zupełne wyciszenie głośników pianina. Możliwość grania "na słuchawkach" jest dość częstą przyczyną zakupu pianina cyfrowego, więc przed zakupem pianina warto upewnić się, że jest to dostępna opcja. Często dostępne są 2 wyjścia słuchawkowe, co pozwala na równoczesne korzystanie ze słuchawek dwóm osobom (przykładowo uczniowi wraz z nauczycielem). Jest to przydatna opcja, jeśli chcieliby Państwo, by pianino było wyciszone podczas lekcji. Ilość wyjść słuchawkowych nie jest jednak kluczowa, ponieważ zawsze można skorzystać z tzw. "rozdzielacza", który prowadzi od 1 wyjścia (np z pianina) do 2 wejść na słuchawki, zdjęcie poniżej. Jeśli mamy taki rozdzielacz, to ilość wyjść słuchawkowych nie ma znaczenia.

System nauczania:

Na czym polega system nauczania w pianinach cyfrowych?

Dodatkowe opcje pianin cyfrowych to system nauczania wbudowany w pianino cyfrowe. Systemy nauczania różnią się, w zależności od producenta i modelu pianina. Przykładowo system nauczania może polegać na tym, że grający wykonuje partię jednej ręki, podczas gdy z pianina automatycznie wydobywa się melodia drugiej ręki, dostosowana do tempa grającego. Jeszcze bardziej podstawowym etapem nauczania jest poziom, w którym grający uczy się tempa, czyli niezależnie od wysokości granego dźwięku, pianino wydobywa poprawną melodię, ważne jest natomiast to, by grający naciskał klawisze w odpowiednim tempie.

Kiedy system nauczania w pianinach jest potrzebny?

Dla osób początkujących, system nauczania może stanowić zachętę i motywację do nauki gry. Z rozmów z klientami wynika, że z systemu nauczania korzystają raczej rozpoczynający naukę dorośli. Dla dzieci dużo bardziej efektywna jest nauka z nauczycielem.

Ekrany LCD

Niektóre pianina mają wyświetlacze LCD, inne mają prostsze ekrany typu LED. W przypadku ekranów LCD, są na nich wyświetlane opcje / wybierane funkcje. W przypadku niektórych pianin na ekranie LCD mogą też być wyświetlane nuty, które gramy na klawiaturze. Wyświetlanie notacji muzycznej może mieć wartość tylko w początkach nauki gry, potem ta informacja staje się zbędna. Zaletą ekranu LCD jest bardziej przejrzyste wyświetlanie wybieranych opcji. Minusem może być natomiast wygląd, który przypomina o tym, że jest to urządzenie cyfrowe, a nie tradycyjne pianino (wyświetlacztypu LED jest bardziej stonowany).

Specyfikacje pianin cyfrowych #1: Klawiatura i brzmienie

Przy zakupie pianina cyfrowego ważne jest, by wybrać instrument, który ma najlepszą dla nas specyfikację. Wówczas pojawia się kwestia, jak zrozumieć długą listę parametrów, które określają pianino cyfrowe. Oto seria krótkich filmów wyjaśniająca w prosty sposób opcje i parametry pianin cyfrowych. W trzech kolejnych nagraniach opowiem o:

1. Klawiaturze i brzmieniu.
2. Podstawowych funkcjach.
3. Dodatkowych parametrach.

Oto pierwszy z filmów, o klawiaturze, brzmieniu i polifonii pianin cyfrowych:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :)

Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Klawiatura może być pełna, dynamiczna, młoteczkowa i ważona.

Klawiatura pełna:

Klawiatura pełna oznacza, że jest 88 klawiszy, czyli dokładnie tyle, co w pianinie akustycznym (tradycyjnym). Jeżeli ktoś się decyduje na zakup pianina, to zachęcam do wybrania instrumentu z pełną klawiaturą, tak by wraz z coraz bardziej zaawansowanym poziomem gry, nie pojawił się problem, że brakuje klawiszy. Warto kupić klawiaturę pełną, czyli 88-klawiszową.

Klawiatura dynamiczna:

Klawiatura dynamiczna oznacza, że klawisze reagują na to, jakie natężenie dźwięku, czyli poziom głośności, chcemy wydobyć. Jeśli gramy leciutko, wówczas pianino gra cicho, jeżeli naciśnie się klawisz mocno, wówczas wydobędzie się dźwięk głębszy, mocniejszy, głośniejszy. Właśnie ta reakcja na naszą dynamikę jest określana jako klawiatura dynamiczna. Obecnie nie produkuje się pianin cyfrowych bez klawiatury dynamicznej. Brak klawiatury dynamicznej może występować już tylko w starszych keyboardach.

Klawiatura młoteczkowa:

Obecnie już większość pianin cyfrowych posiada klawiaturę młoteczkową. Oznacza to imitację mechanizmu młoteczkowego, który jest w pianinach akustycznych, w odróżnieniu od mechanizmu sprężynowego, który zazwyczaj jest używany w keyboardach. Mechanizm młoteczkowy pozwala na istotną różnicę w odczuciu pracy klawiatury pod palcami i zdecydowanie wpływa na jakość gry. Jeśli ktoś myśli o grze na pianinie, to klawiatura młoteczkowa jest kluczowa. Oczywiście klawiatura z mechanizmem sprężynowym też może wydawać ładne brzmienie, jednak uczucie pod palcami pianisty będzie zupełnie odmienne. 

Inną kwestią jest jeszcze to, jak ten mechanizm młoteczkowy działa. Przykładowo nawet w pianinach Elpiano jest różnica pomiędzy mechanizmem zastosowanym w modelu SLP-210, a mechanizmem klawiatury w modelach droższych (SLP-250 czy DPR-3500). Każdy z tych modeli ma mechanizm młoteczkowy (tzw. hammer action), jednak jest on odczuwalny z różnym natężeniem - warto więc klawiaturę wypróbować osobiście.

Klawiatura ważona:

Co oznacza klawiatura ważona:

Klawiatura ważona oznacza imitację pianina akustycznego pod tym względem, że klawisze, które są z górnych oktaw (te po prawej stronie), "chodzą" lżej niż te z lewej strony (basowe). 

Jak sprawdzić, czy klawiatura jest ważona:

Czyli jeżeli zagramy bardzo lekko na górze klawiatury, wówczas dźwięki powinny się odezwać, podczas gdy jeśli tak samo zagramy z lewej strony, wówczas te dźwięki mogą się nie odezwać. 

Polecam właśnie w powyższy sposób testować pianina cyfrowe, ponieważ często z opisu producenta wynika, że klawiatura jest ważona, podczas gdy w rzeczywistości tak nie jest. Czyli być może w zamyśle była "doważana", ale zupełnie tego nie czuć. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że niektóre klawiatury są opisywane jako "natural weigthed" czyli naturalnie ważone, lub "semi-weigthed" (połowicznie ważone), w takich przypadkach warto to potraktować jako chwyt marketingowy, w rzeczywistości nie poczujemy różnicy między dolną a górną częścią klawiatury. 

Czy jest konieczny wybór klawiatury ważonej?

To też zależy od naszego stopnia zaawansowania gry. W praktyce nawet różne pianina akustyczne mają dość różne, czasem niezauważalne różnice w "doważeniu" młoteczków. To oznacza, że nawet grając na pianinie akustycznym nie czuje się, by klawiatura była ważona. Teoretyczne doważenie klawiszy powinno wynosić 55 gramów w basach, a w sopranie (po prawej stronie) 51g. Różnica jest więc minimalna. Dodatkowo w praktyce różni producenci pianin tradycyjnych nie zawsze tak precyzyjnie dbali o wyważenie klawiatur, stąd często po prostu klawiatury pianin akustycznych nie są ważone. Jednak klawiatury fortpianów koncertowych są zawsze ważone i tę różnicę zdecydowanie czuć. Stąd dla pianistów zaawansowanych jest to istotna cecha ze względu na podobieństwo do instrumentu akustycznego. Jednak moim zdaniem w pierwszych latach nauki gry klawiatura pianina nie musi byc ważona.

Jaka powinna być klawiatura pianina cyfrowego?

Jeżeli chcemy wybrać pianino cyfrowe najbardziej zbliżone do pianina akustycznego pod względem klawiatury, wówczas warto wybrać klawiaturę pełną – 88 klawiszową, dynamiczną, czyli reagującą na natężenie dynamiki, młoteczkową oraz ważoną (lżejszą na górze klawiatury i cięższą po lewej stronie na dole). Na pierwsze 5- 6 lat nauki klawiatura nie musi być ważona, pozostałe elementy są, moim zdaniem, kluczowe.

Polifonia (ilość głosów) w pianinach cyfrowych:

Ważnym punktem w specyfikacji pianin cyfrowych jest polifonia.

Polifonia oznacza ilość głosów, które mogą być jednocześnie wydobyte w pianie cyfrowym.

Jeżeli liczymy możliwość wydobycia głosów wynikającą z ilości palców, to wydaje się, że to będzie maksymalnie 10 głosów, wówczas nawet polifonia 10 byłaby odpowiednia. Natomiast dodatkowo ilość ta może być zwiększana poprzez użycie: akompaniamentu, przez przypisanie kilku brzmień do jednego klawisza, przez równoczesne użycie pedału, metronomu itd. Więc zużycie ilości głosów polifonii może być czasami znacznie więcej, niż nasze możliwości by na to wskazywały.

Przy korzystaniu z innych opcji poza samą grą fortepianową, polifonia 64 często bywa niewystarczająca, jednak dla samej gry fortepianowej, z użyciem jednego brzmienia i bez dodatkowych efektów, nawet polifonia 64 będzie odpowiednia. Polifonia 81 jest według mnie całkowicie wystarczająca, nawet przy korzystaniu z opcji i efektów dodatkowych, a polifonia 128 to już jest naprawdę bardzo wysoki standard, można mieć pewność, że wszystkie dźwięki będą wydobyte, tak jak je zagramy.

Liczba brzmień:

Co oznacza liczba brzmień w pianinie:

W specyfikacji pianin cyfrowych jednym z podstawowych elementów wyszczególnionych w specyfikacji to liczba głosów (inaczej liczba brzmień). Oznacza ona, ile różnych instrumentów (ilość różnych brzmień - np fortepian, skrzypce, organy itd) jest w danym pianinie dostępnych. Czyli np. jak będzie 5 brzmień (zazwyczaj jest ich więcej) to przykładowo mogą to być dwa pianina, skrzypce, perkusja i gitara. To znaczy, że pianino ma możliwość 5 głosów, czyli 5 brzmień. Zazwyczaj głosów jest dużo więcej, bardzo często 128.  128 wynika ze standardowego użycia głosów General Midi, czyli GM Voices. Jeśli pianino posiada 128 głosów GM, to oznacza, ze 128 różnych brzmień jest standardowo przypisanych, w odpowiedniej kolejności, do przycisku GM VOICE. W praktyce oznacza to, że pod danym numerem głosu GM, np 067 zawsze znajdziemy określone brzmienie, co ułatwia korzystanie z instrumentu osobom znających standard GM.

Jaka jest minimalna potrzebna liczba brzmień?

Jeśli ktoś planuje wyłącznie korzystanie z brzmienia fortepianu (Grand Piano), to liczba brzmień nie jest dla niego ważna. Warto zwrócić uwagę, że również pianistom często może przydawać się inne brzmienie, np przy ćwiczeniu utworów Bacha brzmienie organów, brzmienie klawesynu lub skrzypiec. Czasem klientami są organiści, dla których liczba oraz jakość brzmienia organów jest ważna, wówczas przyda się pianino z większą ilością głosów. Przy zakupie warto sprawdzić, ile jest brzmień samego fortepianu (Grand Piano), wówczas można zmieniać głos swojego pianina w zależności od wykonywanego utworu.

Stąd mniej ważna jest całkowita ilość brzmień, a bardziej ilość i jakość głosów, z których planujemy korzystać. Dla organistów kluczowe będzie upewnienie się o ilości i jakości brzmień organów. W przypadku, gdy kupujemy pianino dla dziecka, to warto zwrócić uwagę, by pianino miało kilka brzmień Grand Piano, dodatkowo klawesyn, organy smyczki. Czyli warto sprawdzić, jakie to brzmienia, mniej ważne jest to, ile ich w sumie jest.

Jaki powinien być dobry mechanizm pianin cyfrowych opisałam również w następującym wpisie na blogu (kliknij tutaj).