Pianino dla dziecka do nauki gry

W okresie świątecznym, jak i teraz przy zbliżającym się kolejnym nowym semestrze w szkołach, często pojawia się pytanie, jakie pianino zakupić dla dziecka.

W przypadku dziecka, które rozpoczyna naukę w szkole muzycznej lub ognisku muzycznym, najważniejsza jest jakość klawiatury oraz brzmienie pianina. Przy nauce gry w szkole muzycznej, dodatkowe opcje pianina cyfrowego typu akompaniament, ilość rytmów lub ilość dodatkowych brzmień, nie są potrzebne. Typowa nauka gry na pianinie oznacza, że uczeń wykonuje utwory muzyki klasycznej. Takie utwory wymagają ćwiczenia na brzmieniu Grand Piano, niepotrzebne są opcje dodatkowe typu brzmienie trąbki, akompaniament w rytmie walca czy też odtwarzanie utworów demonstracyjnych. Dla dziecka rozpoczynajęcego naukę gry w szkole lub ognisku muzycznym polecam więc pianino cyfrowe z pełną, dynamiczną, młoteczkową i ważoną klawiaturą oraz naturalnym brzmieniu fortepianu. Pod tym względem model Elpiano DPS-1200 spełnie wszystkie wymienione wyżej wymagania.

O jakości klawiatury świadczą następujące cechy:

• Odczucie przy naciśnięciu klawisza powinno być zbliżone do tego, które mamy w pianinie akustycznym
• Przy naciśnięciu klawisza powinno odczuwać się lekki opór
• Naciskanie klawisza z różną siłą powinno powodować zmianę natężenia i głośności zagranego dźwięku, a tych "odcieni" powinno być naprawdę wiele (brzmienie nie może być ciche, średnie i głośne, natężenie dźwięku musi się  zmieniać stopniowo)
• Możliwa jest szybka repetycja (powtórzenie tego samego dźwięku)
• Przy zakupie tanich pianin można spotkać się z klawiaturami, w których przy naciśnięciu klawisza słychać pogłos plastyku, takie pianina zdecydowanie odradzam. Zdarza się też, że klawiatura jest nierówna, czyli jeden lub kilka klawiszy jest bardziej cichy lub głośny. Takie pianino nadaje się wyłącznie do serwisu.

O jakości brzmienia decydują następujące paramerty:

• Jakość brzmienia jest przyjemna i naturalna - wiąże się to z jakością wgranych próbek (sampli) brzmieniowych Grand Piano. Przy mniej znanych markach warto zapytać, czy jest to próbka rejestrowana z fortepianów koncertowych czy też tworzona komputerowo.
• Brzmienie jest donośne - wynika to przede wszystkim z mocy głośników: choć głośniki 2x6W pozwalają na wystarczającą głośność na potrzeby mieszkania, jednak przy mocniejszych głośnikach brzmienie wydaje się bardziej pełne, głębokie.
• Brzmienie jest pełne w każdej oktawie (warto zwrócić uwagę na wyższe rejestry, które w niektórych pianinach brzmią płytko).
• Przytrzymywane klawisze zachowują brzmienie, podobnie jak przytrzymany klawisz w pianinie akustycznym.

Oczywiście warto zadać sobie pytanie, czy poza ćwiczeniem zadanych utworów dziecko nie będzie chciało dla samego siebie grać z podkładem muzycznym czy też w wolnej chwili odsłuchiwać utworów demonstracyjnych. Jeśli tak, to z modeli Elpiano najlepiej sprawdzi się model DPR-2200. Rodzaj wykonywanych utworów zależy przede wszystkim od charakteru dziecka - czy jest skłonne do poszukiwań i własnych odkryć, czy raczej woli iść według programu. Warto wziąć pod uwagę też innych domowników, często któryś w rodziców myśli o powrocie do muzyki. W takim przypadku warto pomyśleć o dodatkowych opcjach, np o akompaniamencie, o możliwości połączenia pianina z komputerem czy też o ilości i jakości brzmień pozostałych instrumentów. Przy zakupie pianina dla dziecka, które planuje grać przede wszystkim muzykę klasyczną, kluczowy jest dobry mechanizm klawiatury oraz jakość brzmień Grand Piano.

Jak ustawiać twardość klawiatury?

Tym razem krótko o tym, czy istnieje idealne ustawienie klawiatury.

Pianina cyfrowe o brzmieniu pianin akustycznych

Jak kupić pianino cyfrowe, które jest jak najdoskonalszą imitacją pianina akustycznego?

Wiele osób nie jest zainteresowanych licznymi dodatkowymi funkcjami pianin cyfrowych, jak np. akompaniament. Warto jednak zauważyć, że niektóre opcje ustawień i regulacji są kluczowe dla jakości instrumentu, nawet jeśli początkowo nie planujemy korzystać z żadnych dodatkowych funkcji.

Poniżej przedstawiłam te specyfikacje pianin cyfrowych, które mają znaczenie dla jakości gry na pianinie:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :) Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Specyfikacje pianin cyfrowych są najczęściej rozbudowane i nie do końca jasne. Trudno zdecydować, który z elementów jest istotny, a który mniej. Poniżej przedstawiam kilka podstawowych specyfikacji dla klientów, którzy kupują pianino cyfrowe z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego. W takim przypadku warto zwrócić uwagę na trzy specyfikacje i na trzy elementy:

Jaka powinna być klawiatura pianin cyfrowych:

Klawiatura zależy w dużym stopniu od zaawansowania grającego, w przypadku zaawansowanych pianistów gorąco polecam wcześniejsze wypróbowanie pianina. Nie tylko pianina innych producentów różnią się między sobą, ale też kolejne modele tego samego producenta mają odmienne klawiatury. Nawet ten sam typ klawiatury, o dokładnie takiej samej nazwie, inaczej sprawdza się w dwóch różnych modelach pianin tego samego producenta.

To, na co warto zwrócić uwagę w specyfikacji pianina, jest fakt, by klawiatura była opisana jako:

• pełna (88-klawiszowa)
• dynamiczna
• młoteczkowa
• ważona

Więcej o klawiaturze pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Brzmienia pianin cyfrowych:

Jeżeli ktoś decyduje się na pianino cyfrowe głównie z myślą o korzystaniu z niego jak z pianina akustycznego, ważną kwestią jest brzmienie: ilość brzmień (tzw głosów - "voices") i ich jakość. Oczywiście chodzi o brzmienia pianina, opisywane jako "Grand Piano", ponieważ ilość brzmień innych instrumentów może być bardzo duża i nie mieć znaczenia przy grze z wykorzystaniem głosu fortepianu.

Poza brzmieniem Grand Piano często dostępne jest też brzmienie organów, skrzypiec, klawesynu i wiele innych. Kluczowe jednak jest wypróbowanie dostępnych brzmień pianina, których jest najczęściej 2 lub 3.

Więcej o brzmieniach pianin cyfrowych przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj. 

Twardość klawiatury pianin cyfrowych:

Ciekawą funkcją pianin cyfrowych jest możliwość regulacji twardości klawiatury (inaczej poziomów dynamiki klawiatury). Najczęściej w pianinach w przedziale cenowym do kilku tysięcy zł, oferowane pianina mają kilka poziomów regulacji twardości klawiatury (od 2 do 9). 

Regulacja twardości klawiatury zmienia efekt dynamiczny. Nie jest tu możliwa zmiana mechaniczna samego klawisza, natomiast dzięki tej funkcji można sprawić, że pianino będzie miało mniej lub bardziej wytłumiony dźwięk. W konsekwencji jeśli ustawimy klawiaturę na bardziej twardą, wówczas należy mocniej pracować palcami, by uzyskać oczekiwane brzmienie. Przy zmianie na ustawienie "soft", czyli na bardziej delikatną klawiaturę, brzmienie pianina jest pełniejsze nawet przy słabszej pracy palców.

Regulacja jest przydatna w zależności od wykonywanego utworu orazw zależności od potrzeby grającego. Czasami lepiej jest grać dany utwór np. Chopina, gdy twardość klawiatury jest mniejsza, czyli gdy klawiatura jest bardziej delikatna i lepiej reaguje na uderzenie klawisza. Z kolei utwory Bacha, moim zadaniem, lepiej jest wykonywać na twardej klawiaturze. Możliwość regulacji twardości klawiatury jest przydatna szczególnie dla uczniów, którzy przed egzaminem chcą być przygotowani do wystąpienia na nowej, nieznanej sobie klawiaturze. Jeżeli dany repertuar można poćwiczyć na różnych ustawieniach klawiatury, wówczas można mieć pewność, że nowy instrument z inną klawiaturą, nie będzie problemem podczas egzaminu. 

Reverb:

Funkcja reverb pozwala na ustawienie echa, czyli pogłosu sali. Zazwyczaj jest kilka typów reverb dostępnych w pianinie - od pogłosu naturalnego, niewielkiej sali, aż po imitację dużej sali koncertowej. Efekt ten wpływa na brzmienie fortepianu, stąd jego dostępność jest bardzo ważna również wówczas, gdy pianino ma służyć wyłącznie grze klasycznej, bez dodatkowych opcji. Dzięki funkcji reverb możemy wpłynąć na jakość brzmienia fortepianu.

Więcej o funkcji reverb przedstawiłam we wcześniejszym wpisie - by przeczytać, kliknij tutaj.

Specyfikacje pianin cyfrowych #1: Klawiatura i brzmienie

Przy zakupie pianina cyfrowego ważne jest, by wybrać instrument, który ma najlepszą dla nas specyfikację. Wówczas pojawia się kwestia, jak zrozumieć długą listę parametrów, które określają pianino cyfrowe. Oto seria krótkich filmów wyjaśniająca w prosty sposób opcje i parametry pianin cyfrowych. W trzech kolejnych nagraniach opowiem o:

1. Klawiaturze i brzmieniu.
2. Podstawowych funkcjach.
3. Dodatkowych parametrach.

Oto pierwszy z filmów, o klawiaturze, brzmieniu i polifonii pianin cyfrowych:

Poniżej transkrypcja filmu, uzupełniona licznymi dodatkowymi informacjami, więc zachęcam do przeczytania :)

Jeśli coś jest niejasne lub wymaga uzupełnienia, bardzo proszę o komentarz. Będzie mi bardzo miło odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Klawiatura może być pełna, dynamiczna, młoteczkowa i ważona.

Klawiatura pełna:

Klawiatura pełna oznacza, że jest 88 klawiszy, czyli dokładnie tyle, co w pianinie akustycznym (tradycyjnym). Jeżeli ktoś się decyduje na zakup pianina, to zachęcam do wybrania instrumentu z pełną klawiaturą, tak by wraz z coraz bardziej zaawansowanym poziomem gry, nie pojawił się problem, że brakuje klawiszy. Warto kupić klawiaturę pełną, czyli 88-klawiszową.

Klawiatura dynamiczna:

Klawiatura dynamiczna oznacza, że klawisze reagują na to, jakie natężenie dźwięku, czyli poziom głośności, chcemy wydobyć. Jeśli gramy leciutko, wówczas pianino gra cicho, jeżeli naciśnie się klawisz mocno, wówczas wydobędzie się dźwięk głębszy, mocniejszy, głośniejszy. Właśnie ta reakcja na naszą dynamikę jest określana jako klawiatura dynamiczna. Obecnie nie produkuje się pianin cyfrowych bez klawiatury dynamicznej. Brak klawiatury dynamicznej może występować już tylko w starszych keyboardach.

Klawiatura młoteczkowa:

Obecnie już większość pianin cyfrowych posiada klawiaturę młoteczkową. Oznacza to imitację mechanizmu młoteczkowego, który jest w pianinach akustycznych, w odróżnieniu od mechanizmu sprężynowego, który zazwyczaj jest używany w keyboardach. Mechanizm młoteczkowy pozwala na istotną różnicę w odczuciu pracy klawiatury pod palcami i zdecydowanie wpływa na jakość gry. Jeśli ktoś myśli o grze na pianinie, to klawiatura młoteczkowa jest kluczowa. Oczywiście klawiatura z mechanizmem sprężynowym też może wydawać ładne brzmienie, jednak uczucie pod palcami pianisty będzie zupełnie odmienne. 

Inną kwestią jest jeszcze to, jak ten mechanizm młoteczkowy działa. Przykładowo nawet w pianinach Elpiano jest różnica pomiędzy mechanizmem zastosowanym w modelu SLP-210, a mechanizmem klawiatury w modelach droższych (SLP-250 czy DPR-3500). Każdy z tych modeli ma mechanizm młoteczkowy (tzw. hammer action), jednak jest on odczuwalny z różnym natężeniem - warto więc klawiaturę wypróbować osobiście.

Klawiatura ważona:

Co oznacza klawiatura ważona:

Klawiatura ważona oznacza imitację pianina akustycznego pod tym względem, że klawisze, które są z górnych oktaw (te po prawej stronie), "chodzą" lżej niż te z lewej strony (basowe). 

Jak sprawdzić, czy klawiatura jest ważona:

Czyli jeżeli zagramy bardzo lekko na górze klawiatury, wówczas dźwięki powinny się odezwać, podczas gdy jeśli tak samo zagramy z lewej strony, wówczas te dźwięki mogą się nie odezwać. 

Polecam właśnie w powyższy sposób testować pianina cyfrowe, ponieważ często z opisu producenta wynika, że klawiatura jest ważona, podczas gdy w rzeczywistości tak nie jest. Czyli być może w zamyśle była "doważana", ale zupełnie tego nie czuć. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że niektóre klawiatury są opisywane jako "natural weigthed" czyli naturalnie ważone, lub "semi-weigthed" (połowicznie ważone), w takich przypadkach warto to potraktować jako chwyt marketingowy, w rzeczywistości nie poczujemy różnicy między dolną a górną częścią klawiatury. 

Czy jest konieczny wybór klawiatury ważonej?

To też zależy od naszego stopnia zaawansowania gry. W praktyce nawet różne pianina akustyczne mają dość różne, czasem niezauważalne różnice w "doważeniu" młoteczków. To oznacza, że nawet grając na pianinie akustycznym nie czuje się, by klawiatura była ważona. Teoretyczne doważenie klawiszy powinno wynosić 55 gramów w basach, a w sopranie (po prawej stronie) 51g. Różnica jest więc minimalna. Dodatkowo w praktyce różni producenci pianin tradycyjnych nie zawsze tak precyzyjnie dbali o wyważenie klawiatur, stąd często po prostu klawiatury pianin akustycznych nie są ważone. Jednak klawiatury fortpianów koncertowych są zawsze ważone i tę różnicę zdecydowanie czuć. Stąd dla pianistów zaawansowanych jest to istotna cecha ze względu na podobieństwo do instrumentu akustycznego. Jednak moim zdaniem w pierwszych latach nauki gry klawiatura pianina nie musi byc ważona.

Jaka powinna być klawiatura pianina cyfrowego?

Jeżeli chcemy wybrać pianino cyfrowe najbardziej zbliżone do pianina akustycznego pod względem klawiatury, wówczas warto wybrać klawiaturę pełną – 88 klawiszową, dynamiczną, czyli reagującą na natężenie dynamiki, młoteczkową oraz ważoną (lżejszą na górze klawiatury i cięższą po lewej stronie na dole). Na pierwsze 5- 6 lat nauki klawiatura nie musi być ważona, pozostałe elementy są, moim zdaniem, kluczowe.

Polifonia (ilość głosów) w pianinach cyfrowych:

Ważnym punktem w specyfikacji pianin cyfrowych jest polifonia.

Polifonia oznacza ilość głosów, które mogą być jednocześnie wydobyte w pianie cyfrowym.

Jeżeli liczymy możliwość wydobycia głosów wynikającą z ilości palców, to wydaje się, że to będzie maksymalnie 10 głosów, wówczas nawet polifonia 10 byłaby odpowiednia. Natomiast dodatkowo ilość ta może być zwiększana poprzez użycie: akompaniamentu, przez przypisanie kilku brzmień do jednego klawisza, przez równoczesne użycie pedału, metronomu itd. Więc zużycie ilości głosów polifonii może być czasami znacznie więcej, niż nasze możliwości by na to wskazywały.

Przy korzystaniu z innych opcji poza samą grą fortepianową, polifonia 64 często bywa niewystarczająca, jednak dla samej gry fortepianowej, z użyciem jednego brzmienia i bez dodatkowych efektów, nawet polifonia 64 będzie odpowiednia. Polifonia 81 jest według mnie całkowicie wystarczająca, nawet przy korzystaniu z opcji i efektów dodatkowych, a polifonia 128 to już jest naprawdę bardzo wysoki standard, można mieć pewność, że wszystkie dźwięki będą wydobyte, tak jak je zagramy.

Liczba brzmień:

Co oznacza liczba brzmień w pianinie:

W specyfikacji pianin cyfrowych jednym z podstawowych elementów wyszczególnionych w specyfikacji to liczba głosów (inaczej liczba brzmień). Oznacza ona, ile różnych instrumentów (ilość różnych brzmień - np fortepian, skrzypce, organy itd) jest w danym pianinie dostępnych. Czyli np. jak będzie 5 brzmień (zazwyczaj jest ich więcej) to przykładowo mogą to być dwa pianina, skrzypce, perkusja i gitara. To znaczy, że pianino ma możliwość 5 głosów, czyli 5 brzmień. Zazwyczaj głosów jest dużo więcej, bardzo często 128.  128 wynika ze standardowego użycia głosów General Midi, czyli GM Voices. Jeśli pianino posiada 128 głosów GM, to oznacza, ze 128 różnych brzmień jest standardowo przypisanych, w odpowiedniej kolejności, do przycisku GM VOICE. W praktyce oznacza to, że pod danym numerem głosu GM, np 067 zawsze znajdziemy określone brzmienie, co ułatwia korzystanie z instrumentu osobom znających standard GM.

Jaka jest minimalna potrzebna liczba brzmień?

Jeśli ktoś planuje wyłącznie korzystanie z brzmienia fortepianu (Grand Piano), to liczba brzmień nie jest dla niego ważna. Warto zwrócić uwagę, że również pianistom często może przydawać się inne brzmienie, np przy ćwiczeniu utworów Bacha brzmienie organów, brzmienie klawesynu lub skrzypiec. Czasem klientami są organiści, dla których liczba oraz jakość brzmienia organów jest ważna, wówczas przyda się pianino z większą ilością głosów. Przy zakupie warto sprawdzić, ile jest brzmień samego fortepianu (Grand Piano), wówczas można zmieniać głos swojego pianina w zależności od wykonywanego utworu.

Stąd mniej ważna jest całkowita ilość brzmień, a bardziej ilość i jakość głosów, z których planujemy korzystać. Dla organistów kluczowe będzie upewnienie się o ilości i jakości brzmień organów. W przypadku, gdy kupujemy pianino dla dziecka, to warto zwrócić uwagę, by pianino miało kilka brzmień Grand Piano, dodatkowo klawesyn, organy smyczki. Czyli warto sprawdzić, jakie to brzmienia, mniej ważne jest to, ile ich w sumie jest.

Jaki powinien być dobry mechanizm pianin cyfrowych opisałam również w następującym wpisie na blogu (kliknij tutaj).