Jak nagrywać dźwięk z pianina cyfrowego?
Poniżej przedstawię sześć sposobów nagrywania dźwięku w kolejności od najprostszego do najbardziej skomplikowanego:
Sposoby nagrywania, podsumowanie
| Sposób | Łatwość | Jakość audio | Wady |
|---|---|---|---|
| Pamięć pianina | Łatwe | B. dobra | Nie przeniesiemy (zazwyczaj) |
| USB audio | Trudniej | B. dobra | Dodatkowy kabel |
| Midi | Trudniej | Słaba (zazwyczaj) | Dodatkowy kabel |
| Rejestrator | Trudniej + | Zależy (Dobra- b. dobra) | Koszt zakupu | Komputer | Trudniej +/++ | Zależy (Słaba- b. dobra) | Dodatkowe kable lub karta | Mikrofon | Trudniej + /++ | Zależy (Słaba- b. dobra) | Koszt zakupu |
Opcja 1: Nagranie na wewnętrzną pamięć pianina cyfrowego
Prawie każde pianino cyfrowe ma wbudowaną opcję nagrywania dźwięku na wewnętrzną pamięć pianina cyfrowego. Zazwyczaj można nagrać jedną lub dwie ścieżki dźwiękowe. Niektóre pianina pozwalają na nagranie utworu bezpośrednio na zewnętrzny nośnik USB, z którego można przenieść dźwięk na komputer. Czasem format nagrywanych na USB plików nie pozwala na swobodne odtwarzanie tych plików na urządzeniach innych niż pianino (czasem jednak są to formaty uniwersalne, typu mp3). Opcję nagrywania na zewnętrzny nośnik oferują zazwyczaj droższe modele.
W przypadku nagrania na wewnętrzną pamięć pianina cyfrowego (nie na zewnętrzny nośnik USB), nagrania zazwyczaj nie da się przenieść na inne urządzenie lub komputer.
Opcja 2: Nagranie przez wyjście USB, pianino posiada interface audio
Najnowsze pianina (dla przykładu wszystkie obecne modele Elpiano) posiadają wbudowany interface audio, który pozwala na “wykrycie” pianina jako urządzenia audio przez komputer. Tę opcję posiadają jedynie bardziej zaawansowane techniczne pianina, ponieważ zazwyczaj (w starszych lub gorszych technicznie pianinach) przez USB są przekazywane jedynie sygnały MIDI (opisane poniżej jako opcja 3).
Tą metodą uzyskujemy bardzo wysoką jakość nagrania, praktycznie bez szumów, jakościowo zbliżoną do nagrania studyjnego.
W celu nagrania należy:
1) podłączyć pianino i komputer standardowym kablem USB (takim samym jak do drukarki, USB typu B), komputer wykryje pianino jako zewnętrzne urządzenie audio, jeżeli pianino nie posiada interface audio, pianino nie wykryje się jako zewnętrzne urządzenie audio (dotyczy wszystkich starszych modeli pianin oraz słabszych technicznie nowych modeli). To czy komputer wykrył pianino można sprawdzić klikając w ikonkę głośnika (w dolnym prawym rogu w Windows), po kliknięciu będzie widoczne: Audio Nazwa Pianina (lub podobny komunikat, zależny od modelu pianina).
2) Uruchomić program do edytowania plików audio (dla przykładu program Audacity)
3) W programie Audacity wybrać jako urządzenie do nagrywania (ikonka mikrofon) opcję źródło liniowe Nazwa Pianina (nazwa pianina zależy od modelu pianina). Ważne, aby poprawnie wybrać źródło dźwięku do nagrywania, bo w innym przypadku program będzie nagrywał np. dźwięk z mikrofonu komputera, co da znacznie gorszą jakość nagrania (zaszumione nagranie). Dźwięk będzie nagrywał się “liniowo”, poprzez kabel USB z pianina bezpośrednio do programu nagrywającego dźwięk.
Opcja 3: Nagranie dźwięku z wykorzystaniem formatu MIDI (przez złącze USB lub Bluetooth)
Pianina cyfrowe zazwyczaj mają złącze USB, które można wykorzystać do nagrania utworu w formacie MIDI. Niektóre (starsze) modele pianin cyfrowych posiadają również dedykowany port MIDI, który można wykorzystać alternatywnie do złącza USB, najnowsze pianina cyfrowe pozwalają na użycie Bluetooth do podłączenia komputera / tabletu. Format MIDI pozwala na przeniesienie nagrania od razu na partyturę (zapis nutowy). W tym celu należy podłączyć komputer lub tablet za pomocą kabla USB (identyczny kabel do używanego do podłączenia komputera z drukarką) lub Bluetooth oraz uruchomić na komputerze lub tablecie program, który będzie notował utwór. Są liczne, w tym darmowe, programy, z których można skorzystać. Ja korzystam z programów Aria Maestrosa oraz Musescore . Przy odtwarzaniu dźwięku w formacie MIDI na komputerze dźwięk będzie niskiej jakości (dźwięki płaskie, metalizujące), ponieważ są wykorzystywane domyślne próbki dźwiękowe systemu Windows. W celu poprawy jakości dźwięku należy użyć próbek dźwiękowych używanych przez pianino cyfrowe. Można to zrobić przez połączenie przez kabel USB komputera z pianinem cyfrowym oraz zmianę domyślnych ustawień odtwarzania z głośników komputera oraz próbek dźwiękowych Windows, na te z wykorzystaniem próbek dźwiękowych oraz głośników pianina cyfrowego.
Opcja 4: Nagranie za pomocą rejestratora dźwięku
Rejestrator dźwięku jest zintegrowanym urządzeniem, który łączy w sobie jakościowe mikrofony oraz oprogramowanie. Jest to rozwiązanie często najprostsze w celu nagrania dobrej jakości dźwięku. Jakościowe rejestratory dźwięku oferuje między innymi firma Zoom, gdzie rejestratory są dostępne w cenie od 400 zł. W odróżnieniu do trzech powyższych opcji (opcje 1 , 2, 3), w tej opcji można też nagrać śpiew lub mowę nagrywającego w czasie wykonywania utworu na pianinie cyfrowym.
Opcja 5: Nagranie dźwięku pianina cyfrowego za pomocą komputera, przy użyciu złącz liniowych lub mikrofonowych
Większość instrumentów cyfrowych posiada co najmniej jedno wyjście audio. Zazwyczaj im droższy instrument, tym więcej ma opcji. Nagrywanie przy pomocy złącz liniowych lub mikrofonowych oznacza, że podłączamy wyjście audio pianina / keyboardu z wejściem audio na komputerze / laptopie, a następnie za pomocą odpowiedniego programu dane nagranie zarejestrujemy.
Zazwyczaj w instrumentach dostępne są następujące wyjścia:
Wyjście liniowe (Line out), zazwyczaj oznaczone jako AUX Out - dwie wtyczki - na kabelek biały (L/Mono) i czerwony (R);
Wyjście na słuchawki (niektóre keyboardy mają jedynie wyjście na słuchawki, wówczas należy używać tego wyjścia – z braku innego)
Wyjścia słuchawkowe są oznaczone jako Headphone, wyjście liniowe jako AUX OUT (dwie wtyczki). Powyżej jest przedstawione zdjęcie złączy pianina cyfrowego Elpiano DPR-3500.
Na komputerze zazwyczaj dostępne są następujące wejścia:
Wejście mikrofonu (Mic In);
Wejście liniowe (Line In) - występuje jedynie na dedykowanych (bardziej profesjonalnych) kartach muzycznych, zazwyczaj nie występuje w zintegrowanych z laptopem kartach muzycznych;
Najlepszą jakość dźwięku uzyska się przy podłączeniu z wyjścia liniowego do wejścia liniowego. Inne typy wyjść mogą mieć odmienny poziom impedancji (oporu elektrycznego).
Możliwe jest też podłączenie, gdy poziom impedancji jest różny, tak jak w przypadku wyjścia liniowego (AUX OUT L/MONO) do wejścia mikrofonu (na komputerze), jednak to rozwiązanie nie jest idealne. Brzmienie w tym przypadku może być zniekształcone, bardziej zaszumione, przy takim rozwiązaniu trzeba regulować głośność z wyjścia liniowego oraz na wejściu do komputera, tak by nie słychać było zakłóceń przy zbyt dużym natężeniu dźwięku.
Z kolei jeśli komputer nie ma wejścia liniowego, wówczas warto kupić dodatkową kartę dźwiękową (wydatek ok 200 – 300 zł) lub dedykowany interfejs audio na złącze USB (lepsze rozwiązanie), w cenie około 200-300 zł (np. Behringer U-Phoria UM2).
Interfejs audio lub kartę dźwiękową należy podłączyć do wejścia USB komputera, a pianino połączyć kablem audio, liniowym (port AUX OUT, najlepiej kablem na dwie wtyczki liniowe) z interfejsem audio (port Mic/Line 1 . W przypadku posiadania wewnętrznej karty muzycznej, dedykowanej do komputerów stacjonarnych, wejście liniowe jest zazwyczaj oznaczone niebieskim kolorem, jak na rysunku poniżej:
Wewnętrzna karta Creative Sound Blaster Audigy FX)
Laptopy zazwyczaj mają tzw. zintegrowaną kartę muzyczną, oraz do nagrań należy używać wejścia mikrofonowego w komputerze. Przy wykorzystaniu tej opcji niestety nie da się nagrać jakościowego dźwięku, nagranie będzie “zaszumione”, ponieważ karty zintegrowane mają słabe parametry, między innymi stosunek sygnału do szumu, pasmo przenoszenia etc. Więcej informacji na ten temat można uzyskać tutaj.
Dodatkowe wyjaśnienia, jak nagrywać dźwięk pianina za pomocą wyjścia / wejścia liniowego, w szczególności jakich użyć kabli opisałam szerzej w kolejnym artykule.
Opcja 6: Nagranie za pomocą mikrofonu (dedykowanego lub innego)
W przypadku braku wyjścia USB z interface audio oraz AUX Out (wyjścia liniowego), zazwyczaj najlepszą alternatywą jest nagrywanie dźwięku za pomocą dedykowanego profesjonalnego mikrofonu, który należy podpiąć pod dedykowaną, profesjonalną, zewnętrzną kartę muzyczną, podpinając mikrofon do karty muzycznej przez złącze XLR (karta muzyczna oraz mikrofon powinny je posiadać). Kartę muzyczną należy połączyć przez złącze USB z komputerem, a na komputerze użyć dedykowanego programu do nagrywania dźwięku.
Tanie mikrofony komputerowe (wbudowane do komputera), lub mikrofony sprzedawane razem ze słuchawkami (używane do zadań biurowych), niestety nie pozwalają na uzyskanie dobrej jakości dźwięku, występuje za dużo szumów w nagraniu.
Lepsze telefony pozwalają na nagranie dźwięku o lepszej jakości niż w przypadku wbudowanych mikrofonów na komputerze (używając funkcji dyktafon), ale nadal to będzie nagranie co najwyżej o średniej jakości.